Jakie funkcje pełni skóra?

fot. Jo Andre Johansen

Przed wyborem najlepszego sposobu pielęgnacji skóry warto najpierw zapoznać się bliżej z budową i właściwościami skóry.

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Powierzchnia skóry dorosłego człowieka ma około 1,5-2 m2, a jej grubość waha się w granicach od 0,5 do 4 mm (najcieńsza skóra na powiekach, najgrubsza na piętach). Najbardziej z wszystkich zmienia się grubość naskórka (najgrubszy na podeszwie stóp i na wewnętrznej części dłoni) i tkanki podskórnej, natomiast grubość skóry właściwej jest praktycznie bez zmian. Masa skóry łącznie z tkanką podskórna wynosi około 18 kg (na naskórek przypada około 0,5 kg, skóra właściwa to około 3 kg, resztę stanowi tkanka podskórna).

Skóra składa się z trzech warstw (od zewnątrz) są to:
- naskórka (epidermis);
- skóry właściwej(dermis, corium);
- tkanki podskórnej (subcutis);

Ponadto skóra posiada naczynia krwionośne, chłonne, zakończenia nerwowe oraz liczne twory (przydatki skóry) do których zaliczamy gruczoły potowe (ekrynowe i apokrynowe), gruczoły łojowe, włosy i paznokcie.

Funkcje skóry:

- izoluje środowisko wewnętrzne od zewnętrznego (zapewnia homeostazę ustroju) i chroni przed czynnikami uszkadzającymi (zarówno mechanicznymi, fizycznymi, chemicznymi czy drobnoustrojami chorobotwórczymi - stanowi element odporności nieswoistej);

- skóra uczestniczy w regulacji cieplnej (termoregulacji) - np. pocenie się spowodowane wysoką temperaturą lub tzw. gęsia skórka pod wpływem zimna;

- pozwala na odczuwanie bodźców zewnętrznych (dotyk, ból, ciepło, zimno) - jest to możliwe dzięki rozmieszczonym w skórze i naskórku receptorom;

- bierze udział w gospodarce wodno- elektrolitowej ustroju (dokładniej gruczoły potowe);

- ma zdolności wydzielnicze i wchłaniania (czynność resorbcyjna);

- odgrywa ważna rolę w metabolizmie białe, lipidów, węglowodanów, witamin (np. synteza wit D3 z 7- dehydrocholesterolu) i hormonów;

- uczestniczy w reakcjach immunologicznych, czyli w procesach odpornościowych ustroju (m.in dzięki obecności komórek Langerhansa);

- melanogeneza (melanina chroni przed uszkodzeniami powodowanymi przez promieniowanie UV);



Naskórek składa się głównie z keratynocytów tworzących kilka warstw (podstawną, kolczystą ziarnistą, jasną i rogową). Oprócz nich w naskórku znajdują się także inne rodzaje komórek m.in. melanocyty (komórki barwnikowe), komórki Langerhansa (komórki odpowiedzialne za reakcje immunologiczne), czy też komórki Merkla (komórki układu nerwowego).
Skóra właściwa zbudowana jest z tkanki łącznej - znajdują się tu głównie włókna białkowe (włókna kolagenowe, elastyna i włókna retikulinowe), elementy komórkowe tj. fibroblasty, mastocyty, a także naczynia i nerwy.
Tkanka podskórna zbudowana jest natomiast głównie z tkanki tłuszczowej oraz tkanki łącznej.

Błony śluzowe

W otoczeniu naturalnych otworów człowieka skóra przechodzi w błony śluzowe. Różnica w budowie pomiędzy skórą a błoną śluzową: w błonie śluzowej miejsce naskórka zajmuje wielowarstwowy płaski nabłonek składający się z dwóch warstw: podstawnej i kolczystej