Fotodermatozy. Reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne

Promieniowanie słoneczne towarzyszy nam przez cały rok, nie tylko latem. Duża część z nas pamięta o stosowaniu preparatów ochronnych z filtrami UV tylko przy intensywnym słońcu podczas wakacyjnego wypoczynku. Piszę o tym ponieważ niektóre osoby bezwzględnie muszą stosować preparaty ochronne przez cały rok, a mianowicie mam na myśli osoby cierpiące na np. rumień trzewny czy porfirie, ale nie tylko. Istnieje grupa chorób skóry związana z nadwrażliwością na promieniowanie słoneczne ( zwłaszcza UVA i UVB, ale też na promieniowanie widzialne) - są to fotodermatozy i o nich dzisiaj będzie mowa.

Fotodermatozy

Fotodermatozy to grupa schorzeń skóry, które wzajemnie łączy fakt powstawania lub nasilenia objawów przez światło - można powiedzieć, że są odczynem na promieniowanie UV. Biorąc pod uwagę ten fakty zmiany na skórze są najbardziej nasilone w miejscach odsłoniętych tj. twarz, szyja dekolt i kark.

Zmiany pod wpływem nasłonecznienia. Rogowacenie starcze i róg skórny.

Większość letniego sezonu już za nami. Mam nadzieję, że właściwie chroniliście skórę przed promieniowaniem słonecznym (UVB i UVA).
Dziś napiszę o dwóch najpopularniejszych rodzajach zmian jakie mogą pojawić się na naszej skórze pod wpływem nasłonecznienia (i nieodpowiedniej ochrony) oraz o zmianach jakie pojawiają się na skórze na skutek działania innych czynników, które mogą być stanami przedrakowymi.

Czym są stany przedrakowe?

Stany przedrakowe to ogniskowe zmiany skóry, z których po różnie długim okresie trwania mogą rozwinąć się nowotwory złośliwe skóry (są niejako terenem rozwoju procesu nowotworowego). W zależności od częstości występowania złośliwych nowotworów stany te dzielimy na takie w obrębie których nowotwory powstają bardzo często i takie, które dość rzadko są podłożem procesu nowotworowego. Do stanów przedrakowych z których nowotwory rozwijają się częściej należą: zmiany związane z działaniem światła słonecznego i innymi źródłami promieniowania jak rogowacenie słoneczne i róg skórny, skóra pergaminowata i barwnikowa oraz uszkodzenia rentgenowskie skóry, rogowacenie chemiczne oraz rogowacenie białe. Zaś do sanów przedrakowych z których nowotwory rozwijają się rzadko zalicza się: bliznowce (keloidy) - zarówno przerosłe blizny po oparzeniach jak i przewlekłe stany zapalne przebiegające z bliznowaceniem (np. po gruźlicy czy toczniu rumieniowatym). Stany przedrakowe wymagają ścisłej obserwacji i leczenia.

Rogowacenie starcze (słoneczne)

Rogowacenie starcze jest wyraźnie powiązane z wcześniejszą ekspozycją na promieniowanie UV.
Problem ten dotyka osób zazwyczaj po 50 roku życia. Częściej pojawia się u osób opalających się. Zmiany są często dość liczne i zlokalizowane są szczególnie na odsłoniętych częściach skóry. Często występuje również u osób narażonych na nadmierne nasłonecznienie np. zawodowo - u rolników, budowlańców, kierowców itp.
Problem ten nie dotyczy ludzi rasy czarnej.

Jak wybrać właściwy preparat chroniący przed promieniowaniem UV? Filtry fizyczne i chemiczne.

Wydaje się, iż każda z nas wie jak ważna jest właściwa ochrona przed słońcem. Ale nie zawsze wiemy jaki preparat przeciwsłoneczny będzie dla nas najlepszy. Dlatego postaram się przybliżyć temat filtrów przeciwsłonecznych oraz sposób ich dobierania do rodzaju skóry.

Często spotykamy skróty UVA, UVB, UVC, czy SPF, żeby to dobrze zrozumieć zacznę od wyjaśnienia co to jest promieniowanie słoneczne i jakie są jego rodzaje.

Promieniowanie słoneczne to strumień fali elektromagnetycznej i cząsteczek elementarnych docierających ze Słońca do Ziemi. Skróty UVA, UVB, UVC odnoszą się do długości fali  promieniowania.
W spektrum promieniowania słonecznego wyróżnia się następujące zakresy:
- UVC - z zakresem fal od 100-280 nm - (promieniowanie to jest prawie całkowicie pochłaniane przez atmosferę- nie musimy się przed nim bronić- stosowane w urządzeniach (lampach) do dezynfekcji np. w szpitalach);
- UVB - z zakresem fali 280-315 nm;
- UVA - z zakresem fali 315-400 nm;
- światło widzialne z zakresem fali 400- 700 nm;
- podczerwień z zakresem fali od 700- 4000 nm;

Promieniowanie UVA i UVB stanowią realne zagrożenie dla naszej skóry, przed nimi należy chronić skórę. Promieniowanie UVB działa głównie na naskórek, odpowiedzialne za wywoływanie rumienia i powstawanie zmian nowotworowych. Natomiast promieniowanie UVA dociera, aż do skóry właściwej, gdzie niszczy włókna kolagenu i elastyny, potęguje szkodliwe działanie promieniowania UVB, a ponadto jest główną przyczyną alergii i reakcji fototoksycznych. UVA wywołuje efekt opalenizny bez wcześniejszego zaczerwienienia skóry, a co najbardziej istotne jest głównym czynnikiem fotostarzenia się skóry.

Jak dbać o zdrowie w sezonie letnim?

Jak dbać o zdrowie latem?

 „I cóż powiecie na to, że już się zbliża lato” pisał Jan Brzechwa.  Co prawda mamy za sobą już kilka ciepłych, a nawet upalnych dni ale okres wakacji (i mam nadzieję słonecznej pogody) jeszcze przed nami.  Lato to czas sprzyjający spędzaniu jak największej ilości wolnego czasu na świeżym powietrzu. Wtedy też wolimy odpoczywać, relaksować się i bawić na wolnym powietrzu. Wszystko to jest wspaniałe, ale... . Należy jednak pamiętać , że również w tym okresie może czyhać na nas wiele zagrożeń- zarówno dla naszego zdrowia , a niestety czasem i dla życia.

Do takich typowo letnich zagrożeń można zaliczyć: odwodnienie, poparzenia słoneczne, udary, alergie, a także ukąszenia i użądlenia przez owady lub inne insekty.  Poniżej kilka wskazówek  jak zminimalizować zagrożenia aby cieszyć się pełnią lata!

 Właściwe nawadnianie (picie wody i elektrolitów)

W upalne dni należy dużo pić, zwłaszcza wody (chłodnej, naturalnej, niegazowanej, najlepiej wysoko zmineralizowanej) aby uzupełniać niedobór płynów i elektrolitów w organizmie. Ponadto picie większej ilości wody ma korzystny wpływ na urodę, samopoczucie, koncentrację i wiele innych. Pamiętajmy zwłaszcza o dzieciach i osobach starszych dla których odwodnienie organizmu może być szczególnie niebezpieczne.  Objawy odwodnienia organizmu: suchość w ustach, pragnienie, spadek koncentracji, zmęczenie, osłabienie, zwroty głowy.