Olejki: geraniowy, melisowy, tymiankowy i inne...co warto o nich wiedzieć.

fot. Anna

Było już o najdroższym olejku różanym, najpopularniejszych olejkach: lawendowym i z drzewa herbacianego, a także o olejkach z drzew iglastych, cytrusowych i o tych mocno rozpalających zmysły olejkach egzotycznych. Dziś więc przyszła pora na przedstawienie kolejnych bohaterów aromaterapii. Być może należą one do mniej znanych i popularnych olejków, ale są równie cenne. Ciekawostka: większość roślin z których są pozyskiwane stosujemy jako przyprawy w kuchni. Ze względu na fakt, iż jest ich dość sporo opiszę je tylko krótko, ale postaram się zawrzeć wszystkie najważniejsze właściwości.

Olejki: lawendowy i z drzewa herbacianego - warto mieć je w domu.

Olejki o których dziś napiszę bez wątpienia warto mieć w domu. Są to olejki bardzo cenione i chyba najbardziej popularne  w aromaterapii. Mają bardzo szerokie spektrum zastosowania zarówno dla zdrowia jak i dla urody. Obydwa te olejki można stosować na skórze w formie czystej (bez rozcieńczenia). Przedstawiam więc głównych bohaterów posta: olejek lawendowy i olejek z drzewa herbacianego (nie ma nic wspólnego z herbatą:)

Olejki egzotyczne - jakie mają właściwości i kiedy ich używać.

fot. dMap Travel Guide

Olejki egzotyczne stanowią rozkosz dla naszych zmysłów. Przywołują na myśl ciała pięknie opalone słońcem, kwiaty we włosach, błękit nieba, zieleń, błyszczące w słońcu i zmieniające swe kolory morze. Któż z nas czasami nie chciałby się przenieść w takie miejsce - przynajmniej na krótką chwilę. Tam wszystko wydaje się takie doskonałe, piękne. Jeśli nie mamy możliwości aby w taką podróż się udać to jakąś cząstkę tego możemy odnaleźć w egzotycznych  olejkach eterycznych np. ylang- ylang, jaśminowym, paczulowym i innych.

Olejek różany - najbardziej cenny olejek w kosmetyce. Niezwykłe właściwości olejku różanego i jego zastosowanie.

Róża - królowa kwiatów od zarania dziejów uwodziła ludzi. Zachwyca barwą i jak magnes przyciąga swoim urzekającym zapachem. Jest kwiatem, który otwiera się bardzo wolno i ujawnia swój piękny zapach.
Czerwona róża - kwiat kochanków - to symbol miłości, ale nie tylko... to także wyraz pożądania, odwagi, namiętności. Jako symbol gorącego i trwałego uczucia jest idealna by za jej pomocą wyrazić miłość. Rozsypane płatki róż stwarzają romantyczny i zmysłowy nastrój...  Trochę się rozmarzyłam, ale pora wrócić do tematu głównego czyli olejku różanego.

Róża damasceńska

Spośród wszystkich olejków najbardziej cenny, a tym samym najdroższy jest olejek z płatków róży damasceńskie j- rośnie ona w basenie Morza Śródziemnego głównie w Bułgarii - Dolina Róż (jej stolicą jest Kazanłyk) , a także w Turcji. Uprawia się je również w Rosji, Indiach i Chinach. Olejek różany pozyskuje się również z róży stulistnej uprawianej na Południu Francji- region Grasse (jest to troszkę inny olejek).

Perfumy. Nuty zapachowe. Jak kupować perfumy?

"Kobieta, która nie używa perfum jest kobietą bez przyszłości"- Paul Valery.

Fot. Oveja

Pewnie nie każda z Was się z tym zgodzi, ale przecież my kobiety uwielbiamy nowe zapachy i kupowanie perfum - chcemy pachnieć pięknie, zmysłowo. Po prostu chcemy się czuć atrakcyjne, a perfumy mogą nam w tym pomóc. Każda z nas chce być Super Piękna.

Ze względu na fakt, iż większość perfum wydziela zapachy (najczęściej różne) w trzech fazach:  nuta głowy, nuta serca i nuta bazowa, to jeśli wcześniej nie używałyśmy danego rodzaju perfum nie powinno się ich kupować bezpośrednio po pierwszym powąchaniu. Podczas wizyty w drogerii po spryskaniu np. nadgarstka w ciągu kilku minut mamy okazję poczuć tylko nutę głowy, po tym możemy jedynie stwierdzić, że zapach nam się podoba, ale wcale nie oznacza to, że wybrany rodzaj perfum jest dla nas odpowiedni (przecież nie znamy pozostałych dwóch nut: serca i głębi, a to właśnie te nuty będą nas otaczać swoim zapachem przez większość czasu). Takie szybkie kupowanie często kończy się wyrzuceniem pieniędzy w błoto, bo dany zapach okazuje się nietrafiony (nieodpowiedni dla nas) i buteleczka ląduje w szafce z kosmetykami nieużywanymi. Inna sprawa jeśli znamy zapach (używałyśmy go wcześniej) - możemy go kupować bez testowania. Do tego jak kupować wrócę za chwilę, zacznę więc od omówienia nut i kompozycji zapachowych.

Olejki cytrusowe.

Olejki cytrusowe jeśli pozyskiwane są z owoców to w głównej mierze otrzymywane są przez wyciskanie owocni - metodą tłoczenia na zimno (z kwiatów i liści olejków nie wyciskamy). Aby pozbyć się z olejków wosków to przechowuje się olejek kilka godzin w niskiej temperaturze (woski są wymrażane). Zapach olejków z tej grupy jest intensywny, ale zarazem świeży, orzeźwiający i dodający energii.

Olejki z drzew iglastych.

fot. Denise Cross Photography

Olejki eteryczne z drzew iglastych maja szerokie zastosowanie zarówno w przemyśle kosmetycznym jak i farmaceutycznym.

Do najpopularniejszych olejków z drzew iglastych zaliczamy: olejek sosnowy, terpentynowy, pichtowy (jodłowy), cyprysowy, cedrowy, jałowcowy.

Wpływ olejków na samopoczucie. Aromachologia.

Aromachologia

Aromachologia to dziedzina dość młoda, prekursorem badań nad wpływem olejków na samopoczucie człowieka jest firma Shiseido (w drugiej połowie lat 80-tych).  Aromachologia bada wpływ olejków eterycznych na umysł i ciało człowieka.
W badaniach wykazano np. iż pod wpływem określonych zapachów zmniejsza się poziom hormonu stresu (jego ilość wzrasta w stanach napięcia i niepokoju) - kortyzolu.

"Prawo pierwszej nocy"

fot. Thomas Wanhoff

W naszym mózgu znajduje się "archiwum" w którym gromadzone są wzorce wszystkich do tej pory poznanych przez nas aromatów, barw i dźwięków. Zetknięcie się po raz pierwszy z danym aromatem (poznanie go) podlega pewnym mechanizmom które nazywa się " prawem pierwszej nocy". Oznacza to nie mniej nie więcej, iż najsilniej zapisujemy w pamięci pierwsze spotkanie z danym zapachem, ważne jest nastawienie emocjonalne w momencie kiedy spotykamy się po raz pierwszy z danym aromatem. Na przykładzie jaśminu-  dla jednych zapach ten jest podniecający (wspomnienia pozytywne), bo np. pierwszy pocałunek odbył się przy zapachu jaśminu, dla innych, którzy zetknęli się z nim po raz pierwszy np. podczas pogrzebu (budzi wspomnienia negatywne) może działać przygnębiająco.

Olejki eteryczne zalecane w różnych problemach skórnych

fot. Abdillah Wicaksono

Różne olejki pomagają w różnych dolegliwościach skórnych. Poniżej przedstawię jakie olejki pomagają w walce z poszczególnymi problemami oraz jakie mieszanki olejków można przygotować na dane dolegliwości.
Pamiętajcie! Olejków nie nakładamy bezpośrednio na skórę muszą być rozcieńczone na 15 ml oleju bazowego (np. migdałowego, oliwki, winogronowego lub lnianego) 5 kropli olejku eterycznego (wyjątek olejek lawendowy i z drzewa herbacianego - ich nie trzeba rozcieńczać)/

Jaki olejek eteryczny na poszczególne problemy skórne?

Pękające naczynka, zaburzenia krążenia krwi:
- neroli;
- różany;
- cyprysowy;
- z rumianku rzymskiego;
- rozmarynowy;

Olejki eteryczne. Jak kupować olejki eteryczne? Aromaterapia.

Cały świat składa się z milionów woni, które przenikają się wzajemnie tworząc niepowtarzalne kompozycje zapachowe.  Zmysł powonienia odgrywa niezwykle ważną rolę w naszym życiu.

fot. Naomi King

"Pachnidło" Patrick Suskind

"Kto ma władzę nad zapachami, ten ma władzę nad sercami ludzi".

"Ludzie bowiem mogą zamykać oczy na wielkość, na grozę, na piękno, i mogą zamykać uszy na melodie oraz bałamutne słowa. Ale nie mogą uciec przed zapachem. Zapach bowiem jest bratem oddechu".

Ponadto zapach ma ogromną moc przywoływania wspomnień.

Kate Lord Brown " Perfumy są kluczem do naszych wspomnień".

Kompozycje zapachowe są stosowane w produkcji perfum, kremów, lotionów, balsamów oraz jako substancje wspomagające leczenie metodą aromaterapii.

Skąd się biorą kompozycje zapachowe? Do ich produkcji stosowane są olejki eteryczne.

OLEJKI ETERYCZNE 

Olejki eteryczne są to substancje lotne o różnorodnym składzie chemicznym. Ich cechą charakterystyczną jest silny zapach.
W temperaturze pokojowej olejki mają konsystencję oleju, ale nie są tłuste.

Pod względem chemicznym olejki to węglowodory będące mieszaniną wieloskładnikowych związków mono-, seskwi- i diterpenowych, a także pochodnych alkoholi, aldechydów, ketonów, estrów, eterów i fenylopropanów. Dokładny skład olejków poznano dopiero po wprowadzeniu metod chromatografii gazowej.

Olejki eteryczne występują we wszystkich częściach roślin (kwiatach, owocach, łodygach, liściach, nasionach i korzeniach). Niektóre rośliny wytwarzają wytwarzają nawet kilka rodzajów olejków np. pomarańcza - jeden olejek zawiera w skórce, drugi w liściach, a trzeci w kwiatach.
Olejki rozpuszczają się w tłuszczach (np. olejach) i rozpuszczalnikach organicznych np. alkohol etylowy, ale nie są rozpuszczalne w wodzie (można je krótkotrwale zmieszać powstanie zawiesin, która po niedługim czasie rozdzieli się). Są nieodporne na promieniowanie UV, które powoduje rozkład olejków, dlatego też powinny być przechowywane  w zaciemnionym miejscu w butelce z ciemnego (najlepiej brązowego) szkła.
Mogą mieć różne kolory: przeźroczysty lub lekko żółtawy (cytrynowy), zielonkawy (bergamotowy), czerwonawy (cynamonowy), niebieskawy (rumiankowy).

Przykłady olejków pozyskiwanych z różnych części roślin:
- z kwiatów - np. różany, ylangowy, jaśminowy, lawendowy, rozmarynowy;
- z owoców - np. jałowcowy, muszkatułowy;
- z nasion - np. koperkowy, fenkułowy;
- z liści - np. eukaliptusowy, geraniowy, z drzewa herbacianego;
- z korzeni - np. wetiwerowy, imbirowy;
- z kory - np. cynamonowy, mirtowy;
- z drewna - np. sandałowy, z drzewa różanego, cedrowy;

Metody otrzymywania olejków eterycznych

Olejki eteryczne uzyskiwane są następującymi metodami:
- wytłaczanie;

- destylacja z parą wodną;
- krystalizacja;
- sublimacja;

- ekstrakcja rozpuszczalnikami organicznymi (np. eterem lub alkoholem);

- ekstrakcja w gazach (np. dwutlenek węgla) ;
- chromatografia;
- przez tzw. nawanianie (enfleurage, ekstrakcja w olejach roślinnych);

W celu uszlachetnienia olejków stosuje się odterpenowanie, w wyniku czego powstaje nam pomada, następnie w wyniku wymycia alkoholem i zagęszczenia zamienia się ona w absolut, a z niego po ekstrakcji eterem naftowym  powstaje konkret.

Otrzymywanie olejków z roślin jest bardzo kosztowne i stąd wynika ich cena. Np. aby otrzymać 1 kg olejku jaśminowego trzeba zerwać ręcznie, o świcie około 1000 kg kwiatów jaśminu; natomiast na 1 kg olejku różanego potrzeba 5000 kg płatków ze świeżo otwartych kwiatów.

Za rośliny olejkowe uznajemy te, w których zawartość olejku wynosi powyżej 0,1 %

Czym się kierować przy zakupie olejków eterycznych?

fot. Norio Nakayama

1) Kupując olejki zwracajmy uwagę czy są odpowiednio, oryginalnie zapakowane (zapieczętowane). 

2) Właściwe opakowanie to szklana, szczelna buteleczka z ciemnego szkła (bursztynowego szkła) np. niebieska butelka nie chroni przed UV.

3) Optymalna temperatura ich przechowywania to 5- 15 stopni C.

4) Należy dokładnie przeczytać ulotkę - z czego jest pozyskiwany - tzn. nazwa łacińska i z jakiej części rośliny został pozyskany np. olejek z drzewa różanego (wysokie drzewo, rośnie w Brazylii) - główny składnik linalol, to nie to samo co olejek różany (z płatków róż), którego głównym składnikiem jest geraniol.

5) I ostatnia sprawa to sprawdzić na opakowaniu informacje dotyczące pozyskiwania (lepiej jeśli przez destylację niż ekstrakcję). Jeśli metodą ekstrakcji to sprawdzić w jakim rozpuszczalniku i jaka ilość (zawartość) jego pozostała.

6) Każdy olejek musi spełniać dane normy i mieć certyfikat.

Okres ważności większości olejków to 2 lata, poza olejkami cytrusowymi (szybciej się utleniają) - ich okres ważności to rok, natomiast olejki pozyskiwane z drewna np. sandałowy można przechowywać nawet 3-4 lata.

Ciekawostka.

Ludzki mózg jest w stanie wyczuć ponad 10000 zapachów.

Aromaterapia

fot. Honou

Aromaterapia jest dziedziną medycyny naturalnej (niekonwencjonalnej), w której stosuje się olejki eteryczne pochodzenia naturalnego do łagodzenia dolegliwości. Drogi wprowadzania olejków do organizmu: przez drogi oddechowe (wdychanie - inhalacje) lub skórę (masaż, kąpiel, kompresy).
Wywodzi się od dzieł arabskiego lekarza AWICENNY (lekarz naczelny w Bagdadzie - żył na przełomie X i XI w - opisał 800 leczniczych gatunków roślin). Termin aromaterapia  stworzył (wprowadził) chemik francuski Rene Maurice Gattefosse (1937) .
Olejki mają różne działanie m.in. przeciwzapalne (składniki olejku tj. bisabolol, chamazulen), przeciwgrzybicze (z drzewa herbacianego, lawendowy, z czarnego pieprzu, goździkowy, melisowy, paczulowy i tymiankowy), przeciwbakteryjne (np. z drzewa herbacianego, tymiankowy, goździkowy, majerankowy, geraniowy, pieprzowy i z gałki muszkatułowej), przeciwwirusowe (np. pieprzowy, kardamonowy, goździkowy, lawendowy, cytrynowy i z drzewa herbacianego), są przeciwutleniaczami (olejek z kosodrzewiny, tymiankowy, goździkowy i z gałki muszkatułowej), poprawiają ukrwienie skóry (np. rozmarynowy).  Działają również tonizująco, odświeżająco, ujędrniająco oraz przeciwzapalnie.

Aromaterapia pomaga ludziom poczuć się lepiej, zwiększa temperament, pomaga się odprężyć i w efekcie zwiększa pewność siebie.

Najważniejsze zasady stosowania aromaterapii

fot. dMap Travel Guide

Stosując aromaterapię należy przestrzegać następujących zasad:
- przygotowując mieszankę, nie należy stosować więcej niż 5 różnych olejków;

- nie stosować dawek większych niż te wskazane: np. 5-10 kropli do kominka aromaterapeutycznego, 10-15 kropli do kąpieli w wannie, 15-30 kropli do 50 ml oleju do masażu (przy skórze suchej i normalnej- olej z: kiełków pszenicy, awokado, orzechów laskowych, natomiast przy cerze tłustej poleca się olej z migdałów, nasion winogron);

- nie stosować nierozcieńczonych olejków bezpośrednio na skórę;

- nie łączyć kąpieli aromaterapeutycznych z myciem ciała w płynach pianotwórczych;

- przed pierwszym zastosowaniem wykonać test uczuleniowy ( olejki które uczulają dość często np. sosnowy, cytrusowy, eukaliptusowy, geraniowy);

- zawsze trzeba pamiętać o ogólnych przeciwwskazaniach;

- olejki, których używamy powinny być wysokiej jakości;
- olejki stosować uważnie (brać pod uwagę od jakiego wieku u dzieci dany olejek można stosować);
- w ciąży nie każdy olejek można stosować (należy zapoznać się dokładnie czy dany olejek może być stosowany w ciąży czy też nie, a najlepiej skonsultować się z lekarzem);

Niektóre olejki są tak lotne, że muszą być użyte w połączeniu z fiksatorami (utrwalaczami aromatu). Do fiksatorów należą: ambra, piżmo, cybet, olejek kus- kus i irysowy.

Co decyduje o zapachu i właściwościach leczniczych olejku?

Decydują o tym związki dominujące w mieszaninie.
Np. charakterystycznym składnikiem olejku o zapachu "różanym" jest geraniol,
Zapach cytrynowy - mieszanina terpenów zawierających cytral, cytronellol oraz limonen. Olejki o charakterystycznym zapachu cytryny pozyskuje się również z roślin, które do cytrusów nie należą np. z melisy (melisowy), z eukaliptusa (eukaliptusowy citriodora).
Zapach fiołków zapewnia iron (keton), jest on bardzo drogi więc zastępuje się go sztucznie otrzymanym jononem (po rozcieńczeniu pachnie świeżymi fiołkami).
O zapachu jaśminu decyduje octan benzylu (ten produkuje się syntetycznie ze wg na koszty). Naturalny olejek jaśminowy zawiera również farnezol (wykorzystywany w dezodorantach bakteriostatyczny, lekko pachnący alkohol) oraz bardzo małe ilości indolu (o nieprzyjemnym zapachu odchodów- po rozcieńczeniu ma przyjemny kwiatowy zapach).

Olejek miętowy (kolor lekko zielony) zapach, właściwości, antyseptyczne, chłodzące i odświeżające zawdzięcza mentolowi.
Olejki których wiodącym składnikiem jest eugenol (właściwości dezynfekujące) mają zapach "goździkowy".
Olejek cynamonowy jest otrzymywany z kory czerwonego cynamonu, zapach zawdzięcza aldehydowi cynamonowemu.
Olejki zawierające anetol mają zapach anyżkowy, olejek cedrowy zawdzięcza zapach cedrolowi, sandałowy - santatolowi.
Nazwa olejku w (zawdzięcza zapach): eukaliptusowy (eukaliptol), kamforowy (kamfora), kminkowy (karwon), sasafrasowy (safrol), tymiankowy (tymol), zapach gorzkich migdałów (aldehyd benzoesowy), zapach piżma (farnezol).

Jaki olejek na daną przypadłość?

Oto kilka przykładów:

- olejki najmocniej uspokajające - neroli, petigrain, pomarańcza gorzka;

- zmniejszenie napięcia przedmiesiączkowego (PMS) oraz podczas menopauzy - neroli i cytrynowy;

- otyłość- grejpfrutowy;

- nałogi- grejpfrutowy;

- reumatyzm - limeta i cytryna;

- bóle mięśni - limeta i grejpfrut;

W kolejnych postach napiszę jakie olejki są zalecane w poszczególnych problemach skórnych oraz postaram się przybliżyć dokładniej działanie niektórych olejków.