Budowa i funkcje gruczołów potowych.

Gruczoły potowe - budowa i rola

Ich główną rolą jest wydzielanie potu i udział w procesach termoregulacji. Ponadto gruczoły te biorą też udział w oczyszczaniu organizmu (z niektórych metabolitów i składników np. mocznika, leków, witamin, jonów sodu czy potasu). Można powiedzieć, że biorą również udział w procesie komunikacji (chemicznej) na tle seksualnym (feromony).

Gruczoły potowe są gruczołami cewkowymi. Wyróżniamy 2 rodzaje gruczołów potowych: gruczoły ekrynowe (wydzielają substancję - pot bez zniszczenia komórek gruczołowych) oraz gruczoły apokrynowe ( w trakcie czynności wydzielniczych wydalają także część komórki).

Gruczoły potowe ekrynowe

Rozwijają się już w 4 lub 5 miesiącu życia płodowego. Gruczoły tego rodzaju są czynne od urodzenia. Na powierzchni całego ciała jest ich około 2 milionów (ich liczba jest niezmienna od urodzenia aż do śmierci) - najwięcej na wewnętrznych powierzchniach dłoni i na podeszwach, a także na obszarze przedniej i tylnej rynny potowej (przednia rynna przebiega na tułowiu między piersiami, natomiast tylna pomiędzy łopatkami).  Nie występują na wargach, wargach sromowych, łechtaczce, żołędzi prącia i w łożysku paznokcia.
Są cewkowatymi uwypukleniami naskórka wgłąb skóry właściwej. Część wydzielnicza znajdują się głęboko w skórze właściwej, a ich przewód wyprowadzający (skręcony - wyglądem przypomina korkociąg) ma ujście na powierzchni skóry.

Jakie funkcje pełni skóra?

fot. Jo Andre Johansen

Przed wyborem najlepszego sposobu pielęgnacji skóry warto najpierw zapoznać się bliżej z budową i właściwościami skóry.

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Powierzchnia skóry dorosłego człowieka ma około 1,5-2 m2, a jej grubość waha się w granicach od 0,5 do 4 mm (najcieńsza skóra na powiekach, najgrubsza na piętach). Najbardziej z wszystkich zmienia się grubość naskórka (najgrubszy na podeszwie stóp i na wewnętrznej części dłoni) i tkanki podskórnej, natomiast grubość skóry właściwej jest praktycznie bez zmian. Masa skóry łącznie z tkanką podskórna wynosi około 18 kg (na naskórek przypada około 0,5 kg, skóra właściwa to około 3 kg, resztę stanowi tkanka podskórna).

Skóra składa się z trzech warstw (od zewnątrz) są to:
- naskórka (epidermis);
- skóry właściwej(dermis, corium);
- tkanki podskórnej (subcutis);

Ponadto skóra posiada naczynia krwionośne, chłonne, zakończenia nerwowe oraz liczne twory (przydatki skóry) do których zaliczamy gruczoły potowe (ekrynowe i apokrynowe), gruczoły łojowe, włosy i paznokcie.

Funkcje skóry:

Kamfora w kosmetyce.

fot. Roger

Kamfora jest składnikiem olejku kamforowego (stanowi 50%) pozyskiwanego z drzewa kamforowego (Cinnamonum camphora to wiecznie zielone, długowieczne drzewo, które rośnie nawet 1000 lat i osiąga do 30 m wysokości) rosnącego na obszarach wschodniej Azji.

Kamfora

Trochę chemii (właściwości chemiczne):
Kamfora (łac. Camphorum) to organiczny związek chemiczny  z grupy terpenów, pochodna kamfenu. Kamfora jest frakcją stałą olejku kamforowego. Jej wzór chemiczny to: C10H16O. Kamfora to lepka, biała, przeźroczysta i krystaliczna masa o bardzo charakterystycznym, trwałym zapachu. Jest dobrze rozpuszczalna w eterze, alkoholu i olejkach eterycznych, a praktycznie nierozpuszczalna w wodzie (rozpuszczalność kamfory w wodzie to g/l). Kamfora charakteryzuje się wysoką temperaturą topnienia (175 C), zaś jej temperatura wrzenia to 204 C. Może być również pozyskiwana syntetycznie z alfa pinenu (jest składnikiem olejków z drzew iglastych), octanu bornylu lub oddestylowana z terpentyny. Powiedzenie "znika jak kamfora" wzięło się z tego, iż kamfora w temperaturze pokojowej sublimuje (bezpośrednio przechodzi ze stanu ciekłego do gazowego z pominięciem stanu ciekłego).

Kamfora bardzo dobrze przenika przez skórę, dlatego jest częstym składnikiem maści o działaniu rozgrzewającym i przeciwbólowym (znieczulającym), występuje w maściach stosowanych po ugryzieniach owadów, kremach sportowych, kremach i żelach do masażu.
Swoim działaniem przypomina mentol, tzn. jest środkiem rozgrzewającym, mimo iż na skórze powoduje uczucie chłodu.

Kamfora - właściwości i działanie

Opopanaks w kosmetyce.

Opoponaks

Opoponaks to substancja aromatyczna pozyskiwana z gumożywicy balsamowca Opoponax chironium oraz Acacia farnesiana. Czasami jest nazywany "słodką mirrą" (ale nie jest jej odmianą tylko odrębną żywicą).

Gumożywica opoponaks to gęsty miodowo- brązowy płyn, który na powietrzu zastyga w brązowe, nieregularne grudki o balsamicznym zapachu.

Wykazuje działanie antyseptyczne.

Opoponaks - zastosowanie w kosmetyce

Opoponaks jest składnikiem perfum, a także znakomitym fiksatorem. Stosuje się go do aromatyzowania mydeł, szminek czy też produktów do higieny jamy ustnej. Opoponaks jest składnikiem wielu kompozycji zapachowych stosowanych we współczesnej kosmetyce.

Olibanum (kadzidło frankońskie) w kosmetyce

fot. Ana Ulin

Olibanum

Olibanum (kadzidło frankońskie) jest gumożywicą otrzymywaną z kadzidłowca Cartera (Boswellia carteri), który występuje w Somalii i na Półwyspie Arabskim (tereny suche, pustynne). Olbianum dostarcza także inny gatunek kadzidłowca - Boswellia serrata rosnący w suchych, górzystych rejonach Indii - jest to tzw. indyjskie olibanum zwane też Indian Frankincense.

Przez tysiące lat ta gumożywica była stosowana i ceniona przez m.in Egipcjan, Greków, Persów czy Hindusów.  Była wykorzystywana do rytuałów oczyszczających i medytacji, a także do balsamowania zwłok. Do dzisiaj jest stosowana jako depilator przez kobiety arabskie.
Olibanum jest głównym składnikiem kadzidła, wykorzystuje się go także jako dodatek zapachowy (aromatyzujący) do świec (zapach cytrusowy - odświeżający).
Zapach kadzidła skutecznie odstrasza owady (zwłaszcza komary).
Obecnie olibanum często zastępuje dużo droższą ambrę.

Mirra w kosmetyce.

fot. Edmund Gall

Mirra jest gumożywicą pozyskiwaną z gatunku o nazwie Balsamowiec Mirra. Mirra występuje w postaci grudek lub proszku o barwie od kremowej po brunatną. W jej skład wchodzą: żywica około 30-40%, olejki eteryczne 3-10% i guma około 50-60 %. Jest pożądanym składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych i perfum.

Balsamowiec Mirra jest ciernistym krzewem lub drzewem (max do 3 m wysokości), którego gałązki pokryte są małymi listkami. Po nacięciu kory gałęzi lub pnia wydziela się złoto-żółtawa żywica zwana mirrą, która szybko tężeje (zastyga). Ojczyzną Balsamowca Mirra jest Półwysep Arabski, ale drzewo to rośnie także w Afryce (np. Etiopia czy Erytrea).

Ze względu na właściwości dezynfekujące mirra była jednym z najpopularniejszych kosmetyków w starożytności. Egipcjanie używali jej także do balsamowania Mumii oraz jako perfum.

Zastosowanie mirry w kosmetyce:

Balsamy i żywice w kosmetyce.

fot. M. Dolly

Do produkcji kosmetyków wykorzystuje się wiele różnych składników pochodzenia roślinnego w tym balsamy i żywice.

Balsamy są substancjami pokrewnymi olejków eterycznych. Są to głównie wydzieliny drzew będące naturalnymi roztworami żywic w olejkach eterycznych.

Żywice są wydzielinami roślin stanowiących mieszaninę związków aromatycznych, kwasów, alkoholi i węglowodanów.

Gumożywice są mieszaninami żywic i gum, z niewielką zawartością m.in. olejków eterycznych i śluzów.

Domowe peelingi do ciała. Jak zrobić domowy peeling do ciała?

Domowy peeling

Jeśli nie posiadacie w domu peelingu do ciała (lub znudziły Wam się już gotowe kupowane peeling - chcecie odmiany), a macie ochotę wykonać tego typu zabieg, żeby wygładzić swoją skórę i dodać jej blasku i promiennego wyglądu to proponuję.... abyście się udały do kuchni. Wiem brzmi to dziwnie zamiast do łazienki wysyłam Was do kuchni. Rzecz w tym, że każda z Was w swoim domu na pewno posiada produkty z których bez problemu w kilka minut zrobi swój własny peeling do ciała (i wcale nie będzie on gorszy niż ten zakupiony w drogerii, a zobaczycie ile przyjemności sprawi Wam samodzielne przygotowanie produktu).

Peeling ciała - dlaczego warto go robić?

Peeling to po prostu złuszczanie martwego naskórka. Jest to prosty i skuteczny zabieg, który wygładza i rozjaśnia skórę, co powoduje że wygląda ona młodziej. Są różne metody peelingu (pisałam o tym w poście: Peeling - rodzaje, zastosowanie). Ale dziś chciałabym się skupić nad peelingiem ciała.

Naturalny proces (odnowy) regeneracji naskórka powtarza się cyklicznie i trwa ok 28 dni. W tym czasie obumierają stare komórki naskórka, a w ich miejsce pojawiają się nowe. Oczywiście biorąc kąpiel czy prysznic pozbywamy się tych starych komórek, ale to złuszczanie niestety nie zawsze odbywa się równomiernie (wtedy skóra nie jest idealnie gładka - miejscami jest szorstka, może mieć nierównomierny koloryt). I właśnie w tym celu wykonuje się peeling, aby wygładzić skórę, ale oczywiście nie tylko. Peeling ponadto świetnie oczyszcza skórę i poprawia wchłanianie substancji aktywnych i odżywczych z kosmetyków (po zabiegu nałożone balsamy czy masła lepiej się wchłaniają). Po złuszczeniu skóra wygląda młodziej, niwelowane są drobne przebarwienia i blizny, ujednolica się koloryt skóry, a ponadto staje się ona bardziej napięta i gładka.

Kawior - luksusowy składnik w kosmetyce

fot. THOR

Pewnie większości z nas kawior kojarzy się z ekskluzywną przekąską, która kiedyś była dostępna jedynie dla możnych tego świata. Ale warto wiedzieć, że kawior ma również liczne zastosowanie w kosmetyce. Można go spotkać w kremach odmładzających, serum, ampułkach czy też jako produkt przewodni w niektórych zabiegach SPA. Obecnie dużo substancji używanych w produkcji kosmetyków powstaje w laboratoriach. Co prawda powoli wraca się do składników pochodzenia naturalnego - oczywiście większość z nich pozyskuje się z roślin, zaś kawior jest jednym z ostatnich naturalnych odzwierzęcych składników spotykanych w kosmetykach.

Czym jest kawior?

Kawior to solona ikra ryb jesiotrowatych (kawior czarny, kawior rosyjski), dorszowatych (kawior norweski) i łososiowatych (kawior czerwony) lub niektórych innych ryb. Można powiedzieć, że jest koktajlem skoncentrowanych substancji pochodzenia morskiego. Najbardziej pożądany w kosmetyce jest czarny kawior. Jego składniki cechuje dobrze przyswajalna forma dla naszej skóry. Jest więc jednym z najbardziej luksusowych składników kosmetycznych o właściwościach odżywczych, regenerujących i naprawczych.

Czy wiesz czym się smarujesz? Z czego składają się kosmetyki?

W każdym kosmetyku (niezależnie czy to krem, tonik, czy żel) można wyróżnić dwie grupy składników: pierwsza to substancje czynne, druga zaś to substancje bazowe (podstawowe). Substancje czynne to te które decydują o działaniu kosmetyku, natomiast o formie kosmetyku (czyli czy to jest np. balsam, krem czy żel) decydują substancje bazowe.

D- Pantenol - prowitamina B5 na skórę, włosy i paznokcie.

Jestem przekonana że każda z Was spotkała się  z D- Pantenolem w kosmetykach do codziennej pielęgnacji, a jeśli nie to na pewno zdarzyło się to podczas wakacji. Dlaczego? Ze względu na jego łagodzące i przeciwzapalne działanie jest głównym składnikiem wszystkich preparatów po opalaniu . Oczywiście D- Pantenol ma dużo innych zalet i niezwykle szerokie zastosowanie w kosmetykach, ale o tym za chwilę.

Pantenol

D- Pantenol - czyli prowitaminą B5 po wniknięciu do skóry, włosów czy paznokci przekształca się w witaminę B5 czyli kwas pantotenowy ( jest to naturalny składnik występujący w skórze i włosach).

Objawy niedoboru witaminy B5 to m.in szorstkość i łuszczenie się skóry, a także porowatość, matowość i przyspieszone siwienie włosów.

Mocznik w kosmetykach

Mocznik

Mocznik (urea) jest jednym z głównych składników NMF (naturalny czynnik nawilżający skóry - ang. Natural  Moisturizing Factor), który jest odpowiedzialny za prawidłowe nawodnienie warstwy rogowej naskórka. Stężenie mocznika w naskórku obniża się z wiekiem (wynosi około 1% masy naskórka): u osoby 70-letniej jest go 8 razy mniej niż u 30-latka. Jest składnikiem nawilżającym (podobnie jak kwas hialuronowy) lecz jego nie najlepiej kojarząca się nazwa powodowała, iż do niedawna rzadko znajdowała się w składzie kosmetyków. W kosmetyce i medycynie mocznik był stosowany od dawna (1943 rok  pierwszy krem z mocznikiem) jako składnik o właściwościach silnie nawilżających i lekko złuszczających. Obecnie jest częstym składnikiem wielu silnie nawilżających aptecznych dermokosmetyków. Jego nawilżające działanie jest czasem porównywane z działaniem kwasu hialuronowego.

W organizmie ludzkim mocznik jest produktem ubocznym przemiany białek. Powstaje on głównie w wątrobie (w cyklu ornitynowym), a wydalany jest z moczem i potem. Stężenie mocznika wynosi od 0,03 do 0,4% we krwi (2,5 - 6,4 mmol/dm3), zaś w moczu około 2%. Ale spokojnie tego rodzaju mocznika nie stosuje się w produkcji kosmetyków.

Mocznik jest też stosowany w rolnictwie jako nawóz na praktycznie wszystkie typy gleb ( z wyjątkiem świeżo zwapnowanych oraz tych o odczynie bardzo kwaśnym lub bardzo zasadowym), pod wszystkie uprawy roślin polowych, drzewa, krzewy czy też trawniki. Mocznik jako nawóz stosowany jest w postaci białych granulek. Także w Polsce mamy kilka zakładów należących do Grupy Azoty, w których wytwarzany jest mocznik stosowany w rolnictwie znajdują się one m.in w Puławach, Kędzierzynie- Koźlu, Policach oraz Tarnowie. Ale wróćmy do tematu czyli teraz o tym jaką rolę pełni:

Mocznik w kosmetyce

Mocznik stosowany do celów kosmetycznych jest związkiem sztucznie syntetyzowanym (pochodzi z laboratorium chemicznego :-), nietoksycznym i niealergizującym. Otrzymywany jest on z amoniaku i dwutlenku węgla (powstaje w specjalnych autoklawach w wysokiej temperaturze pod ciśnieniem 100 - 200 atm).
Mocznik ma postać białego, krystalicznego, bezzapachowego proszku. Jest higroskopijny, doskonale rozpuszcza się w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, natomiast w tłuszczach jest nierozpuszczalny. Cząsteczka mocznika rozpada się w temperaturze około 140 C (temp topnienia 133 C). Wzór chemiczny mocznika to NH2CONH2 (CH4N2O)- zaś nazwa chemiczna to diamid kwasu węglowego czyli karbamid (nazwa "mocznik" jest określeniem potocznym). Podczas ogrzewania w wyniku kondensacji tworzy biuret.

Alantoina - właściwości i zastosowanie. Alantoina - środek który łagodzi i koi podrażnienia.

Alantoina

Alantoina to popularny składnik kremów i maści o działaniu łagodzącym i kojącym, kryjący się pod nazwą INCI: Allantoin. Jej działanie zostało odkryte w czasie I wojny światowej. Alantoina jest organicznym związkiem chemicznym, produktem przemiany białkowej - heterocykliczną pochodną mocznika. Powstaje na skutek utlenienia kwasu moczowego enzymem urykazą - należy do grupy ureidów (u człowieka, psów i małp zdolność do wytwarzania urykazy zanikła, a urykaza jest niezbędna do rozkładu kwasu moczowego na alantoinę i dwutlenek węgla). Alantoina powstaje wszędzie tam gdzie zachodzą częste podziały komórkowe prowadzące do rozrostu tkanek (np. w płynie owodniowym). Jest ona uważana za substancję pobudzającą podziały i wzrost komórek.

Alantoina - właściwości. Jak wygląda alantoina?

Naturalnie alantoina występuje w roślinach, najbogatszym jej źródłem są m.in  z: korzeń żywokostu, łupiny owoców kasztanowca, kiełki zbóż, rośliny strączkowe (z rodziny motylkowych), łuski ryżu, gdzie jest wytwarzana naturalnie podczas procesów metabolicznych zachodzących przy udziale bakterii brodawkowych.
Alantoina powszechnie stosowana w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym to produkt syntetyczny wytwarzany w laboratoriach. Alantoina to bezwonny, biały lub bezbarwny, krystaliczny proszek, słabo rozpuszczalny w wodzie, a jeszcze słabiej w alkoholu (etanolu), stabilny w roztworach o pH 4-8. Wrażliwy na światło, wysoką temperaturę i środowisko zasadowe (ulega niszczeniu, rozpada się) o silnych właściwościach higroskopijnych. Wzór chemiczny alantoiny to: C4H6N4O3.

Parafina. Zabiegi parafinowe na dłonie.

Wizytówką każdej pięknej kobiety są zadbane dłonie. Nie chodzi mi o krzykliwe kolory lakierów czy wyszukane zdobnictwo na paznokciach (co osobiście uważam za ok) tylko o gładką, zdrową i ładnie wyglądającą skórę dłoni i zadbane paznokcie.O paznokciach (zabiegu manicure) napiszę innym razem, dziś skupię się na pielęgnacji dłoni, a szczególnie zabiegu parafinowym.

Codziennie pamiętamy o pielęgnacji twarzy, dbamy o włosy (atrakcyjna fryzura musi być), a zdarza się że niestety zapominamy o dłoniach. Niedobrze. Często to właśnie one są ciągle na widoku np. kiedy podajemy dłoń aby się przywitać, gdy gestykulujemy podczas rozmowy, gdy coś komuś podajemy - dlatego ważne żeby były zadbane.

Co nam daje sauna? Dla kogo sauna?

Jak pisałam w poprzednim poście istotą działania sauny jest zmiana temperatury (naprzemienne nagrzewanie i ochładzanie ustroju) i wilgotności. Właśnie pod wpływem zmian tych parametrów w organizmie obserwujemy różne zmiany. Główne działanie sauny polega na obciążeniu mechanizmów termoregulacyjnych.

Działanie sauny na organizm

Faza nagrzewania:

fot. Thomas Wanhoff

- podwyższenie (wzrost) przemiany materii - średnio o 11% (nawet do 40%);

- zwiększone wydzielanie potu - element ochładzania organizmu (następuje po około 3 minutach od rozpoczęcia nagrzewania - maximum osiąga po około 10 minutach). Niestety panujący powszechnie pogląd, że "sauna odchudza" jest nieprawdziwy, ponieważ ubytek wagi jest chwilowy, spowodowany odwodnieniem organizmu (intensywnym poceniem). Dlatego po wyjściu z sauny należy uzupełnić ubytki wody i minerałów (np. sodu, potasu, chloru, magnezu). Wskazane jest wypicie soku pomidorowego (bogaty w potas);

Sauna. Jak przebiega zabieg, jak się do niego przygotować?

fot. ClarkstonSCAMP

Sauna jest zabiegiem stosowanym do celów leczniczych, higienicznych oraz bardzo często w odnowie biologicznej. Zabieg polega na kąpieli w gorącym powietrzu o nieznacznej wilgotności, podczas której okresowo występują krótkotrwałe zwiększenia wilgotności. W czasie kąpieli stosuje się także niskie temperatury do chłodzenia ciała (np. zimna woda, powietrze). Najważniejsze role w tym zabiegu odgrywają: zmiana temperatury i zmiana wilgotności powietrza.