Peeling chemiczny. Rodzaje peelingów chemicznych.

Peeling chemiczny

(inne nazwy: chemabrazja, eksfoliacja, peeling medyczny) Peeling chemiczny jest to zabieg polegający na nałożeniu na skórę poddaną zabiegowi roztworu chemicznego (jednego kwasu np. kwas glikolowy lub też mieszaniny kwasów np. roztwór Jessnera), na skutek czego skóra ulega złuszczeniu. Najprościej można powiedzieć, że zabieg polega na kontrolowanym uszkodzeniu powierzchni skóry odpowiednio dobranym kwasem. Na skutek tego uszkodzenia do skóry dociera bodziec, że musi odbudować to co zostało zniszczone, dochodzi więc do pobudzenia komórek do szybszego wzrostu, a więc do regeneracji i odnowienia skóry. Substancje wykorzystywane w wykonaniu peelingu przenikają także wgłąb skóry i mają ważny wpływ na przebudowę kolagenu i elastyny (widoczne na skórze po 14-90 dniach od zabiegu). Efektem tego typu zabiegów jest gładsza, pełna blasku i młodziej wyglądająca skóra.
Najbardziej satysfakcjonujące i długotrwałe efekty obserwuje się po wykonaniu zabiegów w serii (np. 4-6 zabiegów) oraz przestrzegania zaleceń terapeutycznych i pielęgnacyjnych (oczywiście dotyczy to przede wszystkim peelingów chemicznych powierzchownych, a także tych średniogłębokich). Niestety wykonanie pojedynczego zabiegu powierzchownym peelingiem chemicznym - mimo spektakularnego efektu po kilku dniach od zabiegu - nie zagwarantuje nam trwałego efektu estetycznego.
W zależności od głębokości peelingu zabieg ten jest procedurą kosmetyczną lub medyczną.

Siła peelingu chemicznego zależy od:

- stężenia procentowego- im wyższe stężenie tym silniej i głębiej zadziała kwas;
- pH- stopień kwasowości roztworu- im niższe pH tym silniej działa kwas;
- pKa- siła samego kwasu (bez r-ru)- im niższa wartość tym silniejsze działanie kwasu;

Peelingi można podzielić na 3 rodzaje:

- bardzo powierzchowne i powierzchowne - złuszczanie powierzchowne zachodzi w obrębie naskórka (warstwa rogowa i ziarnista), złuszczanie jest słabo widoczne, odnowa trwa 5-10 dni. Tego typu zabiegi mogą być wykonywane przy użyciu następujących substancji złuszczających: kwas glikolowy 20 - 70%, peeling migdałowy 20 - 50% czy kwas salicylowy (BHA) 10-30%, pirogronowy 40 - 50%, TCA 10-30% czy płyn Jessnera (mieszanina kwasu mlekowego 14%, salicylowego 14% i rezorcynolu 14%). Peeling kwasem migdałowym oraz peelingi kwasami AHA i BHA w stężeniach do 30 % mogą być wykonywane przez kosmetyczki (niektóre w stężeniach nawet 50% ale przy wyższym pH też).

- średnio-głębokie - złuszczanie zachodzi w obrębie całego naskórka, aż do górnej warstwy brodawkowatej skóry właściwej (granica skórno- naskórkowa). Tego typu peeling pobudza do działania fibroblasty (komórki odpowiedzialne za produkcję kolagenu, elastyny oraz czynnika nawilżającego skórę). Do takich peelingów zaliczamy np. peeling kwasami owocowymi (AHA) 50-70%, TCA 35%, Yellow Peel, tego typu zabiegi wykonują najczęściej lekarze dermatolodzy i specjaliści medycyny estetycznej.

- głębokie - złuszczenie następuje do głębszych warstw skóry właściwej, sięga aż do warstwy siateczkowatej i wymaga warunków sali operacyjnej (aseptycznych i sterylnych). Ten zabieg można porównać do zerwania całego naskórka, wymaga kilku dni pobytu w klinice, na skórę poddaną zabiegowi zakłada się specjalne opatrunki (bandaże), stosuje się specjalne maści, aby nie wdała się infekcja, rekonwalescencja po zabiegu trwa około miesiąc. Zabiegi tego typu stosuje się w celu odmładzania. Ze względu na duże ryzyko wystąpienia powikłań są wykonywane rzadko. W tej procedurze stosuje się peelingi zawierające np. 50% TCA, roztwór Jessnera (preparat Combesa), fenol Bakera (88% roztwór) i zestalony dwutlenek węgla (suchy lód). Po peelingu fenolowym odnotowano powikłania kardiologiczne, nerkowe, wątrobowe (zabiegi z użyciem preparatów toksycznych powinny być wykonywane przez doświadczonych lekarzy na niewielkich powierzchniach).

Klasyfikacja peelingów chemicznych ze wg na głębokość działania (wg M. G. Rubina)

Głębokość peelingu zależy od:

- rodzaju użytego preparatu (mocy kwasu), który złuszcza warstwy skóry na pożądanej głębokości;
- stężenia użytej substancji i pH;
- czasu aplikacji na skórze;
- ilości preparatu nałożonego na jednostkę powierzchni skóry;
- kojarzenia z innymi środkami (techniki łączone);
- grubości naskórka i skóry;
- ilości mieszków włosowych;
- odtłuszczenia skóry przed zabiegiem;

W przypadku kwasu glikolowego, migdałowego i pirogronowego głębokość złuszczania jest uzależniona od stężenia kwasu, pH roztworu, czasu aplikacji na skórę oraz typu skóry.
Zaś w przypadku kwasu salicylowego, TCA (trójchlorooctowego) i roztworu Jessnera głębokość peelingu zależy od stężenia i ilości nałożonego preparatu.
Kwasy TCA i glikolowy wykazują największą zdolność penetracji skóry, a tym samym wynikającym z niej możliwości głębszego złuszczania oraz działania drażniącego.


Substancje używane do chemicznego złuszczania mogą działać w dwojaki sposób:
- poprzez zmianę metabolizmu komórek, prowadząc w ten sposób do szybszego złuszczenia (efekt metaboliczny) np. kwas glikolowy
- poprzez zniszczenie komórek, skóry powodują złuszczenie martwych komórek naskórka (efekt cytotoksyczny, keratolityczny) np. kwas TCA czy salicylowy.

Najczęściej wykonywane peelingi chemiczne:

- kwasy owocowe (AHA)
* kwas glikolowy - efekt metaboliczny i keratoplastyczny, pobudza podziały w żywych warstwach naskórka i pobudza pracę fibroblastów. Łatwo przenika przez naskórek (mała cząsteczka), ma umiarkowane działanie drażniące oraz powoduje powierzchowne złuszczanie.
* kwas migdałowy - efekt metaboliczny. Jest silniejszy od kwasu glikolowego, ale ze względu na dużą cząsteczkę działa wolniej i delikatnej nawet przy 30 minutowej aplikacji. Ma minimalne działanie drażniące, powoduje powierzchowne złuszczanie.
* kwas mlekowy - w niskich stężeniach do 10% działa nawilżająco, w wyższych efekt metaboliczny. Jego cząsteczka jest większa od cząsteczki kwasu glikolowego (ale mniejsza niż migdałowego) przez co słabiej penetruje. Powoduje powierzchowne złuszczanie.
- betahydroksykwasy (BHA)
* kwas salicylowy - w zależności od stężenia wywołuje efekt keratolityczny lub cytotoksyczny. Jest rozpuszczalny w tłuszczach, ma małą cząsteczkę i ułatwia wnikanie innych substancji do naskórka. Powoduje powierzchowne złuszczanie, nie wymaga neutralizacji, ma działanie drażniące.
- kwas pirogronowy - wywołuje efekt metaboliczny, komedolityczny, sebostatyczny i antybakteryjny. Jest rozpuszczalny w tłuszczach. Szybko penetruje naskórek i powoduje powierzchowne złuszczanie. Kwas pirogronowy pod wpływem wody ulega neutralizacji do kwasu mlekowego, ma działanie drażniące.
- kwas trójchlorooctowy (TCA) - efekt cytotoksyczny (na skutek bardzo niskiego pH powoduje uszkodzenie i śmierć komórek) i keratolityczny. Ze względu na małą cząsteczkę bardzo łatwo i szybko penetruje naskórek i skórę właściwą, po drodze powodując koagulację białek oraz obumarcie komórek. Ma silne działanie drażniące. Nie wymaga neutralizacji, a głębokość złuszczania jest uzależniona od stężenia i ilości zaaplikowanych warstw.
- kwas witaminy A (kwas retinowy) - efekt metaboliczny. Reguluje i pobudza podziały i dojrzewanie komórek naskórka, stymuluje powstawanie fibroblastów oraz ich działanie. Jest rozpuszczalny w tłuszczach i dobrze penetruje skórę. Przyspiesza złuszczanie martwych komórek naskórka, pobudza odnowę naskórka, syntezę kolagenu, elastyny i glikozyaminoglikanów. Kwas retinowy ujednolica koloryt, poprawia napięcie i wygładza powierzchnię skóry, ma działanie drażniące.
- rezorcynol - efekt cytotoksyczny. Działa drażniąco i powoduje powierzchowne złuszczanie. Złuszczanie rezorcynolem nie wymaga neutralizacji ale może mieć działanie toksyczne (uszkadzać serce, wątrobę i nerki).
- fenol - efekt cytotokyczny. Fenol jest rozpuszczalny w eterze i alkoholu. Ma działanie drażniące  powoduje głębokie złuszczanie. Niestety ma działanie toksyczne (nie wolno stosować na duże powierzchnie, może uszkadzać nerki, serce i wątrobę).
a także:
- kwas felurowy;
- LHA- lipo hydroksykwasy;
- Yellow Peel;
- Blue Peel;
- Roztwór Jessnera;
- kwas azelainowy;
- Glykopeel;
- Easy Peel;
- Weekend Peel;

Dobre efekty osiąga się łącząc peeling chemiczny z peelingiem mechanicznym (mikrodermabrazją) lub z mezoterapią.


Na koniec trzy bardzo ważne sprawy:

Po pierwsze skóra po peelingu chemicznym jest bardzo wrażliwa na promieniowanie UV, dlatego tego typu zabiegów nie wykonuje się latem. Najlepszy czas na wykonywanie tego typu zabiegów to okres jesienno- zimowy (nie polecane przy bardzo mocnym mrozie). Po tego typu zabiegu  zawsze należy pamiętać o zabezpieczaniu skóry preparatem z filtrem przez minimum 4 tygodnie od wykonania zabiegu.

Sprawa druga - wybór gabinetu kosmetycznego czy lekarskiego (osoby) gdzie wykonamy zabieg. Pamiętajcie! Dobrze wykonany zabieg niesie za sobą liczne korzyści, natomiast taki, który zostanie wykonany nieodpowiednio bardziej zaszkodzi niż pomoże. Zawsze należy wybierać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, przeszkolone do wykonywania tego typu zabiegów oraz mające doświadczenie (szczególnie istotne jeśli decydujemy się na peeling średniogłęboki lub głęboki - wykonywane są one przez lekarzy).

Po trzecie - ważne! Przed podjęciem decyzji należy pamiętać, że im głębszy peeling tym bardziej rośnie ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych (np. trwałego uszkodzenia skóry), ale też możemy szybciej osiągnąć efekt końcowy. Słabsze peelingi natomiast mają bardzo niskie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, ale aby osiągnąć oczekiwany efekt końcowy trzeba będzie wykonać większą ilość zabiegów (np. seria 4-6 zabiegów). Oczywiście należy to skonsultować z lekarzem wykonującym zabieg, ale też dokładnie przemyśleć.

W kolejnych postach napiszę o wskazaniach i przeciwwskazaniach do peelingu chemicznego, opiszę jak wygląda zabieg, jak się do niego przygotować orazjak wygląda regeneracja skóry po zabiegu i jakie powikłania mogą się pojawić, a także opiszę najczęściej wykonywane peelingi chemiczne.